Wie zonder nadenken wat kleren uit de kast trekt en naar werk gaat, kan zomaar eens een promotie mislopen. Jouw modebeslissing heeft een psychologisch effect op de mensen om je heen, ook op de werkvloer. Een slimme garderobe kán je verder helpen in je carrière.
Als je carrière stokt, hoeft het niet te liggen aan de kennis die je hebt of de overuren die je maakt; het kan zomaar komen door je garderobe. ‘Kleding, kapsel, houding – één blik en een oordeel is geveld’, zegt imagodeskundige Zabeth van Veen. ‘Onbewust heeft je gesprekspartner in de eerste drie seconde een mening over je gevormd.’
Die mening willen we volgens Van Veen in het gesprek dat volgt bevestigd zien. Dit heet het halo-effect. ‘Van iemand die professioneel gekleed is, wordt vaak gedacht dat diegene eerlijker is en een betere baan heeft. Je denkt positief.’ Omgekeerd geldt dit ook. Wie geen goede eerste indruk achterlaat, kan een horn-effect creëren (denk aan de hoorns van een duivel). Een eerste negatieve indruk kan later een negatief oordeel worden. ‘Je moet dan erg je best doen deze drie seconden te compenseren.’
Invloed op prestatie
Wat je draagt heeft dus invloed op hoe anderen je zien, maar het heeft ook invloed op hoe je zelf presteert. Dit bevestigt een bekend onderzoek uit 2012. Twee wetenschappers van de Northwestern University in Amerika gaven al hun respondenten een witte jas. Tegen de ene groep vertelden ze dat het een doktersjas was, de andere groep kreeg te horen dat ze een schildersjas droegen. De mensen die dachten een doktersjas te dragen, werkten met meer aandacht en waren zorgvuldiger dan diegene die zogenaamd een schildersjas droegen.
De wetenschappers concludeerden dat de symbolische kracht van de witte jas, en dus van de kleding die je draagt, invloed heeft op hoe je werkt. Ze bedachten hier de term enclothed cognition (geklede cognitie) voor, die nog steeds wordt gebruikt om te laten zien dat kleding gedrag en prestatie kan beïnvloeden.
Dit psychologische effect geldt niet alleen voor de productiviteit op kantoor, maar ook bij het thuiswerken. Wie zich zakelijk kleedt, gedraagt zich zakelijker. ‘Ook als je een afspraak aan de telefoon hebt’, zegt modepsycholoog Anke Vermeer. ‘Draag je kleding waarin jij je krachtig voelt, dan kom je krachtiger over.’
Werkkleding informeler
Apple-oprichter Steve Jobs droeg juist sandalen op belangrijke creatieve momenten. ‘In Birkenstocks voelde hij zich geen zakenman, dus voelde hij de vrijheid om creatiever te denken’, vertelde zijn ex-partner Chrisann Brennan in een interview. Jobs stond ook bekend vanwege zijn blauwe spijkerbroeken en zwarte coltruien van Issey Miyake, zijn werkoutfit. Dit scheelde volgens Jobs tijd in de ochtend. Zo hoefde hij niet na te denken over wat hij aantrok en ontstond er ruimte voor andere belangrijke beslissingen.
De grijze shirts en capuchontruien van Facebook-topman Marc Zucherberg waren net zo exemplarisch. De beslissingen van deze topmannen zijn volgens Van Veen van invloed op het hele bedrijf. ‘Mensen kijken omhoog om te zien wat er van hen wordt verwacht. Zodra bij de directie de das af gaat, zullen andere medewerkers hun dresscode ook vereenvoudigen.’
Promotie met kleding
Tijdens de pandemie steeg de verkoop van comfortabelere kleding en zachtere stoffen. De behoefte om na de pandemie meer casual naar het werk te gaan, lijkt volgens Vermeer gegroeid. ‘Tijdens het thuiswerken mocht het allemaal minder formeel. In de zakelijke sector zie ik dat die informelere stijl bij veel bedrijven geaccepteerd is.’ Dit geldt overigens niet voor alle bedrijven. Al gaat de das steeds vaker af, in bepaalde sectoren, zoals de bankensector, is een formele werkoutfit nog steeds de norm.
Wie intern een stap wil maken, moet dus naar boven kijken om in te schatten wat er verwacht wordt. ‘Een bekend gezegde is: kleed je voor de baan die je wil, niet voor de baan die je hebt. Mensen, ook in de laag boven je, zoeken gelijkgestemden’, zegt modepsycholoog Vermeer. Dit bevestigt Van Veen. ‘Stel, je wil een managementfunctie en de directie loopt langs je bureau. Eén blik is voldoende om op iemands netvlies te staan. Als er later een functie vrijkomt en jij sluit met wat je uitstraalt aan bij het team, pop je in iemands hoofd op. Daarna gaan ze kijken of het inhoudelijk ook goed past.’
Wat je draagt moet wel passen bij wie je bent. Zomaar een duur pak kopen omdat je een bestuursfunctie ambieert, heeft weinig zin. Van Veen: ‘Je moet zelf het inzicht hebben in welke kleuren en stoffen je goed staan. Als je doet wat bij je past, 'voelt' de ander dat je goed bent om mee in zee te gaan. Deze onderbewuste processen kun je beïnvloeden met kleding, mimiek, kapsel, accessoires en non-verbaal gedrag.’ Wie weet geeft het net de doorslag om die ene promotie nu wel te krijgen.
bron: Intermediair
